نام و نام خانوادگی: زنده یاد ایرج اعتصام
متولد: 1309 گرگان وفات: 1401 آمریکا
سال و دوره: 1327 الی 1339
سال فارغ التحصیلی: 1339

ایرج اعتصام در سال 1309 در شهر گرگان متولد شد. پس از طی دوران تحصیل در ایران و تکمیل دوره آموزشی در فلورانس ایتالیا و اخذ دکتری در سال 39 به ایران بازگشت و به تدریس در دانشکده هنرهای زیبا مشغول شد. در آخرین دیدار گروه تحقیق و مصاحبه معمارملی در تیر ماه سال 98 در منزل ایشان، اینچنین توضیح می دهند:
...در سال 1339 که بصورت پاره وقت در دانشکده هنرهای زیبا، مشغول بودم، دانشگاه ملی توسط مرحوم علی شیخ الاسلام (اولین رئیس دانشگاه ملی) و مسعود جهان آرا ( اولین رییس دانشکده )، تاسیس شد. مرحوم جهان آرا ، ، جهت تغییر کاربری فضای داخلی ساختمان مسکونی خریداری شده ( واقع در دوراهی یوسف آباد)به کاربری فضای آموزشی مناسب برای دانشکده معماری از من دعوت کردند. من باتفاق مرحوم حاتمی، مسئولیت بازنگری ساختمان موجود را عهده دار و فضاهای موجود را تغییر دادیم. طبقه زیرزمین،جهت فضای کتابخانه و طبقات به آتلیه ها اختصاص پیدا کرد. سایر فضاهای اداری نیز به فراخور نیاز دانشکده، طراحی شد. پس از اتمام کار، مرحوم جهان آرا از من خواستند تا درس تاریخ هنر را نیز در دانشکده بعهده بگیرم......
اعتصام در همان سال های تاسیس دانشکده، بعنوان دانشیار دانشکده معماری دانشگاه ملی ایران، مشغول به آموزش و همزمان بعنوان دانشیار و رئیس دفتر فنی دانشکده هنرهای زیبا دانشگاه تهران نیز، فعالیت داشت. وی در همان مصاحبه، چنین می گوید:
...من حدود 5سال همزمان در دو دانشکده هنرهای زیبا و ملی، تدریس کردم. سپس مجددا به دانشکده هنرهای زیبا برگشتم. در طول مدت حضورم در دانشکده معماری دانشگاه ملی ،علاوه بر تدریس تاریخ هنر، در آتلیه نیز تدریس می کردم........ با توجه به تجربه دانشکده هنرهای زیباو کمبودهای موجود در برنامه درسی آن دانشکده، کمبودها، جبران و درس شهرسازی و دروس تئوری دیگری نیزمانند ریاضی و مقاومت مصالح ، برای اولین بار در دانشکده اضافه و برنامه درسی تکمیل شد. درس شهرسازی، بعدها در برنامه درسی دانشکده هنرهای زیبا، اضافه شد...
او در ادامه مصاحبه، چنین می گوید: ..... دانشکده معماری ملی بدلیل توجه به مسایل اجرایی و داشتن دروس پایه و تئرری قوی، از بعد دید و نگرش اجرایی ، جلوتر از دانشکده هنرهای زیبا بود.....
وی علاوه بر کسوت استادی دانشکده، بعنوان مشاور عالی و محقق مهندسین مشاور امکو و موسسه بین‌المللی دوکسیادیس (DOXIADIS) یونان، مطالعات خود را نیز ادامه داد. تدریس در دانشگاه واشنگتن در سیاتل(بعنوان استاد مدعو)، تحقیق و پژوهش در مرکز مطالعات شهری دانشگاه کالیفرنیا در برکلی، مدرس دانشگاه برکلی آمریکا و... از فعالیت های او بود.
اعتصام، با همکاری استاد مگردچیان، که خود نیز از اساتید برجسته دانشکده بود، مهندسین مشاور امکو(اعتصام-مگردچیان) ایران در سال 1342 را تاسیس و فعالیت حرفه ای خود را ادامه داد. مهندسین مشاور امکو از نخستین مشاوران ایرانی فعال در زمینه مطالعات و برنامه‌ریزی طرح‌های شهرسازی بوده که همگام با مهندسان مشاور مطرح خارجی، در انجام پروژه‌های وسیع مطالعاتی شهرسازی و تهیه طرح‌های آن مشارکت داشته‌ است.
پارک ملت در سال 1340- طراحی و بهسازی بارگاه متبرک حضرت شاه چراغ در شـیراز (توسعه توریسم مذهبی ) در سال 55- طرح های تفضیلی بسیاری از شهرهای کشور- همچنین پروژه های مسکونی در بسیاری از ایالت های آمریکا، نمونه ای از فعالیت او بشمار می رود. وی همچنین تالیف و نگارش کتب بسیاری را نیز برعهده داشت.
از سال 1350 بعنوان کارشناس ارشد طرح ریزی منطقه‌ای سازمان ملل متحد و از سال 1352 عضو کانون کارشناسان رسمی دادگستری بود.. اعتصام دردوران فعالیت خود، بعنوان عضو انجمن بین‌المللی مطالعات محیط‌های سنتی، انجمن معماران و انجمن شهرسازان آمریکا، جوامع بین‌المللی یونان، فدراسیون بین‌المللی مسکن و طرح ریزی لاهه، هلند، هیات امناء انجمن مفاخر معماری ایران ، فعال و همواره با اعضای این انجمن ها در ارتباط بود.
اعتصام، بی شک یکی از پیشگامان عرصه آموزش در دانشکده بود که توانست طی سال های حضورش در دانشکده، دانشجویان بسیاری را تربیت کند. پس از سال ها، حضور در عرصه آموزش و پژوهش، سرانجام در یک روز زمستانی سال 1401 در سن 92 سالگی در خارج از کشور، بدرود حیات گفت.... روحش شاد

تعدادی از پروژه های طراحی و اجرا شده:

-طرح جامع جهانگردی سرعین اردبیل
-طراحی پـارک ملت تهران –1350
-طرح تفصیلی آبهای معدنی لاریجان - 1352
-طرح جامع شهر آمل – 1353
-طرح جامع و تفصیلی مرو دشت – 1355
-طراحی و بهسازی بارگاه متبرک حضرت شاه چراغ در شـیراز (توسعه توریسم مذهبی ) -1355
- طرح دانشکده کشاورزی و دامپروری اردبیل -1356
-طرح توسعه و عمران شهر جدید پرند و بازنگری طرح آن - 1374
-طرح تفصیلی شهر دورود - 1379
-طرح ساختاری ، راهبردی شهر قم - 1386
-طرح تفصیلی منطقه 17 شهرداری تهران -1389
-مجتمع مسکونی تجاری قائم - 1392
-طراحی هتــل و مجتمع تجاری- تفریحی شهر اهواز -1392
-مطالعات و طراحی ساختمان الغدیر قم - 1399

عضویت در مجامع و سازمان ها:

-عضو هیئت امناء انجمن مفاخر معماری ایران
-عضو جامعه بین‌المللی اکیس تیکس، آتن، یونان
-عضو فدراسیون بین‌المللی مسکن و طرح‌ریزی، لاهه، هلند
-عضو انجمن معماران و انجمن شهرسازان آمریکا
-همکاری با مهندسین مشاور نقش جهان پارس از ۱۳۷۳
-عضو سازمان نظام مهندسی ساختمان استان تهران
-مؤسس و مدیرعامل مؤسسه اعتصام و همکاران از ۱۳۷۶
-عضو انجمن بین‌المللی مطالعات محیط‌های سنتی، برکلی، آمریکا
-عضو انجمن بین‌المللی علوم مسکن، میامی، فلوریدا

گفت و گو با مرحوم ایرج اعتصام در کانال آپارات گروه تحقیق و مصاحبه: