خلاصه آنچه در اولین شماره ژورنال معمار ملی(پاییز 1402) ارائه شده است:
تاریخ شفاهی (گروه تحقیق و مصاحبه معمارملی)
"تاریخ شفاهی دانشکده معماری و شهرسازی دانشگاه ملی "در پاییز سال 95 در موسسه تاریخ شفاهی معماری و شهرسازی (اندیشه معاصر)، تعریف و گروهی سه نفره، مسئولیت انجام این کار را قبول کردند. قدم به راهی گذاشتند که پیروزی یا شکست در آن، چندان مشخص نبود. عدم تجربه گروه در این عرصه و نبود موردی مشابه در ایران برای آن، باعث شده بود، کسی، دورنمای روشنی برای فعالیت گروه، متصور نباشد. اما برنامه ریزی منسجم و هدفمند گروه، همچنین برگزاری جلسات متعدد و دیدار با اعضای کانون معمار ملی، بخصوص، اطلاعات دریافتی از آقای عباس امینی( کادر خدماتی از زمان تاسیس دانشکده در سال 1339)، مقدمات انجام پروژه مهیا گردید. بدلیل دامنه گسترده این پروژه، گروه تصمیم گرفت، جهت امکان انجام و ادامه کار، پروژه در بازه زمانی 1339(اولین دوره پذیرش دانشجو) الی 1358( بیستمین دوره پذیرش دانشجو و شروع انقلاب فرهنگی) انجام گردد. بدین ترتیب، پس از حدود دو ماه، هماهنگی و گردآوری و دسته بندی اولیه اطلاعات، اولین مصاحبه در اسفند 95 انجام و پروژه آغاز گردید….
کلیسای حضرت مریم-اصفهان (نوشته بابک زیرک)
کلیساهای بزرگ و متعدد واقع در محلة جلفا در شهر اصفهان که با دوران اقتدار این شهر تاریخی در زمان حکومت صفویان معاصر می باشند نمایانگر موضوعات و نکات ارزنده ای از وضعیت اجتماعی و اقتصادی و نیز همزیستی و تعامل پیروان ادیان الهی در روزگار درخشان سلسلة حکومتی یاد شده وبه ویژه تجلی آن در پایتخت ایشان می باشند . این بناهای شاخص در حقیقت از یک سو احترام ایرانیان و در رأس آنان حکومت صفویه را به اقلیت ها و ایجاد امکانات لازم برای انجام مناسک دینی آنان را نشان می دهد و از سوی دیگر نشانه ای از آزادی اقلیت های مذهبی در احداث بناهای متعدد مذهبی در محل سکونت ایشان بوده است ، مصداق چنین ادعایی در دیگر عرصه های بافت قدیم شهراصفهان که در دوران ایلخانیان و سپس صفویان شکل گرفته نیز همچنان به چشم می خورد ؛ وجود کنیسه های یهودیان در محلة جویباره اصفهان و بقایای آتشکده زرتشتیان درمحله ای به نام گبرآباد در نیمروز زاینده رود از جمله مواردی است که جای بررسی وپژوهشی پیگیر دارد....
فرودگاه بین المللی بانیووانگی-اندونزی (یکی از شش برنده جایزه معماری آقاخان در سال 2022)
این پروژه بعنوان یک مسئولیت اجتماعی با الهام از خانه های قبیله محلی اوسینگ، توسط آنرا متین، طراحی شده است. کلیه عناصر موجود در بنا حفظ و بازآفرینی شده است فقط در پوشش سقف نهایی، بجای کاشی از چمن ، بعنوان بام سبز، استفاده شده است. پوشش چمن علاوه بر عایق حرارتی، هماهنگی ساختمان با محیط پیرامونش را تقویت می کند. نورگیرهای هرمی نامتقارن با قاب های چوبی هماهنگ با معماری محلی در بام، خودنمایی می کند. نمای خارجی برای گردش هوای گرم به و خروج از سطح فوقانی، توط پانلهای سوراخدار، طراحی شده است. این روش یکی دیگر از تکنیکهای قبیله محلی اوسینگ است. تمامی عناصر و جزئیات بکار رفته در پروژه، توسط صنعتگران محلی ساخته شده اند.
این فرودگاه علاوه بر جذب گردشگران سایر کشورها، ضمن پذیرش مسافرین عازم به مراسم حج، راهروی وسیعی را در نظر گرفته که اعضای خانواده می توانند هنگام عظیمت به عربستان، بتوانند عزیزانشان را بدرقه کنند ....
کتاب "خانه فیلادلفیا" (جدیدترین کتاب خسرو بزرگی-استاد دانشکده معماری دانشگاه اوکلاهوما)
ایده اصلی برای نوشتن این کتاب، علاقه تحقیقاتی من به برنامه ریزی منحصر به فرد خانه های روستایی توسط معماران برجسته فیلادلفیا از جمله ملور، میگز و هاو رابرت آر مک گودوین و ویلینگ و سیمز، با تاکید بر وحدت خانه و باغ بود که مشخصه بهترین طرحهای دوران در طول دهههای 1910 تا 1920 است .شیفتگی من به کار این معماران به اواخر دهه 1980 برمی گردد، زمانی که من برای مدرک دکترای معماری در دانشگاه پنسیلوانیا زیر نظر پروفسور جی. هلمز پرکینزتحصیل می کردم. من همیشه مدیون پروفسور پرکینز برای راهنمایی و الهامات فکری او در معرفی ام به کار با ملور، میگز و هاو هستم.
اهمیت این کتاب به تأثیر قوی آن بر آموزش و حرفه معماری است. معماران خانههای روستایی که در این کتاب مورد بحث قرار گرفتهاند، زمینه اجتماعی و آموزشی مشترکی در سنت کواکر فیلادلفیا با پیوندهای فرهنگی دیرینه با اروپا داشتند ...
معمار موسیقیدان (گروه تحقیق و مصاحبه معمارملی)
فرهاد مجذوب زنجانی، متولد چهاردهم شهریور 1334 در تهران است. در دوران جوانی و از همان ابتدا، خودآموختگی را پیشه کرد. خودش میگوید: استادانش کسانی مثل دیپ پرپل، سانتانا، لدزپلین و پینک فلوید، بودند. مجذوب، قطعات گروههای مطرح راک دهه 60 و 70 را در کافهتریاها و سالنهای مختلف آن دوره، اجرا می کرد.
او برای نواختن موسیقی بزرگان عالم، کپی صفحههای گرامافون خارجی که پس از انتشار جهانی، بسرعت، وارد ایران می شدند را می خرید،گوش می داد و مجددا، اجرا می کرد ....
.... فعالیت مجدد هنری مجذوب با محمدرضا عیوضی(خواننده تیتراژ فصل اول و دوم سریال «روزگار جوانی» که در سال 78 به شهرت رسیده بود ) با اجرای چندین کنسرت در همان سال ها، مجددا آغاز شد...
استاد دانشکده-یادبود ایرج اعتصام (گروه تحقیق و مصاحبه معمارملی)
ایرج اعتصام در سال 1309 در شهر گرگان متولد شد. پس از طی دوران تحصیل در ایران و تکمیل دوره آموزشی در فلورانس ایتالیا و اخذ دکتری در سال 39 به ایران بازگشت و به تدریس در دانشکده هنرهای زیبا مشغول شد. در آخرین دیدار گروه تحقیق و مصاحبه معمارملی در تیر ماه سال 98 در منزل ایشان، اینچنین توضیح می دهند:
...در همان سال 39 که بصورت پاره وقت در دانشکده هنرهای زیبا، مشغول بودم، دانشگاه ملی توسط مرحوم علی شیخ الاسلام(اولین رئیس دانشگاه ملی) و مسعود جهان آر( اولین رییس دانشکده )، تاسیس شد. مرحوم جهان آرا ، ، جهت تغییر کاربری فضای داخلی ساختمان مسکونی خریداری شده ( واقع در دوراهی یوسف آباد) به کاربری فضای آموزشی مناسب برای دانشکده معماری از من دعوت کردند. من باتفاق مرحوم حاتمی، مسئولیت بازنگری ساختمان موجود را عهده دار و فضاهای موجود را تغییر دادیم....
خلاصه آنچه در دومین شماره ژورنال (تابستان 1403) ارائه شده است:
بحران های جهانی و شكل گيرى نوين شهرها
عبدالحسین توکلیان
مقايسه میان بافت مسكونى حومه و بافت مسكونى شهری و بررسی تراکم آنها، حاکی از بالا بودن تداخل و کنش های شهروندی در شهرهای امروزی دارد. میزان و نحوه برخورد و تعاملات انسانی در و فضاي باز شهري که دارای مراکز عمومی،چون: مراکز خرید ، تفریحی، فرهنگی و مراکز غذایی هستند، شدت بیشتری دارد.
در طرح های معماری و شهرسازی، ارزش فضاهاي جمعي و عمومی،اهمیت بالایی داشته که درصورت ترکیب با فضای مکث و توقف ،منجر به پویا تر شدن تقابل اندیشه های انسانی می شود.
بحران های رخ داده در سطح جهان، باعث تغییر در ساختار شهرها و شهروندی می شوند.شیوع طاعون، جنگ و مرگ ومیر ناشی از بلایای طبیعی، علاوه بر از بین بردن جواع بشری، آسیب جدی به محیط زیست و تنوع جانوری وارد می کند.یکی از آخرین بحران های بشری طی چند دهه اخیر ، پاندمیک یا کرونا بود ...
احیا و بازآفرینی بندر تاریخی کنگ(پروژه معرفی شده به دوره پانزدهم جایزه معماری آقاخان)
شیوا آراسته
تولد پروژه در پاییز سال ۷۵، طی سفر آموزشی و بازدید از این "بهشت گمشده" آغاز شد. ویژگیهای فضایی منحصر به فرد بافت شهری و معماری دست نخورده، گروه را بر آن داشت با تعریف پروژه دانشجویی، خانههای تاریخی کنگ مورد تحلیل قرار گیرد. بعد از بیست سال، در سال ۹۵ طی مذاکاتی، مقرر شد مطالعات جامعی در خصوص بافت تاریخی کنگ انجام گردد.
یکی از مهمترین دستاوردهای این پروژه، ملغی شدن طرح تفصیلی قبلی و ارائه طرح جدید با رویکرد حفظ خانههای ارزشمند و احیای بافت تاریخی بود. در ادامه فعالیت، آشنایی جامعه حرفهای و دانشجویان معماری با این بندر تاریخی زیبا، همچنین، انتخاب بندر کنگ به عنوان موضوع پایاننامههای دانشجویان معماری در ایران و چند کشور اروپایی و از همه مهمتر، آشنایی مردم کنگ با میراثی که صاحب آن هستند، از دیگر امتیازات حاصل شده از پروژه به حساب میآید ...
فضاهایی برای ارتباطات انسانی: زندگی درونی دو میدان در شهر فیلادلفیا
عبدالحسین توکلیان
تمرکز اصلی این کتاب بر ارتباطات انسانی در فضاهای شهری و ارتباط آن با فرم و معماری آن است. این کتاب ضمن بررسی ارزشهای فضاهای عمومی، چگونگی ارتقای تعاملات انسانی در این فضاها را مورد ارزیابی قرار میدهد. جذابیتهای موجود در فضای اجتماعی و عمومی دو میدان "ریتن هاوس" و "واشنگتن" در فیلادلفیا، عبارتند از: جنبه اجتماعی- اقتصاد مکانی، ساختمانهای پیرامونی و طرح باغ منظر.
امکان مشارکت در جوامع و آزادی عمل در زندگی اجتماعی، یکی از ارکان اصلی دموکراسی است. اما نحوه و چگونگی مشارکت در عرصه زندگی اجتماعی به این سوال متکی است، آیا مشارکت بدون تعامل و تبادل نظر ممکن است؟ نتایج پژوهشهای انجام شده در این کتاب، ضمن طرح سوالات گوناگون، رابطهی بین طراحی فضاها، تعاملات انسانی و مشارکت را مورد بررسی قرار میدهد؛ پرسشهایی چون: تاثیر نوع تعامل (مستقیم، مجازی، عمومی، خصوصی و ...) و وسعت منطقه بر میزان مشارکت. آیا تعامل مجازی با موارد ناشناخته، مشارکت موثر محسوب میشود؟ ...
استاد دانشکده - مجدالدین حاجیزاده (گروه تحقیق و مصاحبه معمارملی)
مجدالدین حاجیزاده در خرداد ماه سال ۱۳۰۴ در شهر استانبول ترکیه، متولد شد. دوران کودکی و نوجوانی خود را در شهر کرج گذراند و پس از اخذ دیپلم هنرستان ایران و آلمان در سال ۱۳۲۱، جهت ادامه تحصیل به ترکیه رفت و شش سال بعد، مدرک معماری و شهرسازی خود را از دانشگاه فنی استانبول دریافت نمود.
علاقه به هنر نقاشی او به سال ۱۳۴۶ برمیگردد. در آن سال با همکاری تعدادی از اساتید وقت، همچون نازاریان، تحقیقات خود در سبکهای مختلف نقاشی، مانند: کوبیسم- فیگوراتیو و آبستره را تداوم بخشید. بین سالهای ۱۳۵۷ الی ۱۳۶۵ در حضور اساتیدی چون "علیاصغر پتگر" (۱۳۷۱-۱۲۹۲) از نقاشان واقعگرای معاصر و "غلامحسین نامی" (از پیشگامان جنبش هنر مدرن در نقاشی معاصر ایران)، دانش خود را در هنر نقاشی ارتقا بخشید. وی توانست، دورههای نقاشی آکادمی هنرهای تجسمی سالسبورگ در اتریش را زیر نظر اساتید صاحب نامی چون: "امیلیو ودووا" از ایتالیا، "اسوالد اوبرهوبر" و "هرمان نیچ" از اتریش، بگذراند. در سال ۱۳۴۷ گالری"پرلا" در تهران را افتتاح کرد و با گسترش تولیدات مبلمان و دکوراسیون داخلی، فعالیت هنری خود را در صنعت مبلمان تداوم بخشید. او کارش و دانشجوهایش را دوست داشت. پشتکار عجیبی داشت و بسیار سختگیر بود. همان انتظاراتی که از دانشجویانش داشت، عیناً در منزل طلب میکرد. طوری برنامهریزی میکرد که کارها به بهترین نحو، انجام شود. شبها تا دیر وقت مشغول تهیه جزوات امتحانی و ترسیم جزئیات برای ارائه به دانشجویانش بود ...
معمار ملی –ابراهیم سینا ( گروه تحقیق و مصاحبه معمار ملی)
ابراهیم سینا در سال ۱۳۲۳ در تهران متولد شد. در سال ۱۳۴۳ وارد دانشکده معماری و شهرسازی دانشگاه ملی شد و در سال ۱۳۵۰ موفق به اخذ مدرک کارشناسی ارشد در رشته معماری گردید. پس از طی تحصیلات تکمیلی در رشته شهرسازی در دانشگاه کاتولیک آمریکا دفتر معماری خود را بنام"سینا و همکاران" تاسیس و مشغول به فعالیت شد. وی طی بیش از نیم قرن فعالیت حرفهای، علاوه بر ایران، پروژههای مختلفی را در کشورهای چین، آمریکا و آلمان اجرا نموده است. طرح بیمارستان هرمی شهر نورنبرگ در سال ۱۳۶۹، یکی از پروژه های او در این شرکت است. از سال ۱۳۷۱ در شرکت "وی کنسولت" مشغول به کار شد و در سال ۱۳۷۴ جایزه نخست طرح "سالن کنسرت مدرسه منوهین" شهر لندن را کسب نمود. همزمان با فعالیتهای معماری در آلمان، جریانات معماری در ایران را دنبال میکرد. در سال ۱۳۹۷ و مقارن با ارائه طرح جامع توسعه دانشگاه تهران (مهندسین مشاور صفامنش و همکاران) در مسابقه طرح معماری "مجموعه ساختمان علوم و فناوری" دانشگاه تهران شرکت و در از بین سایر شرکتکنندگان مسابقه که از دانشکده هنرهای زیبا بودند، موفق به کسب رتبه اول شد ...
ماموریت برنامه ریزی مسیر سبز در برندسازی شهرها و هویت مکان ها
فرشته حبیب
هدف این مقالهی تحقیقاتی، ارائه یک گزارش راهنما و چگونگی توسعهی کارکرد روششناختی مرتبط با زیرساختِ سبز برای مطرح کردن هویت مکان در برندسازی شهرها با استفاده از ارزیابی و بررسی ادبیات و مورد مطالعاتی است. این تحقیق از نوع تحقیق نظری و ترکیبی از تحقیقات اسنادی و روش ادراکی است که می تواند مناسب باشد. با اتخاذ رویکرد مورد مطالعاتی، این تحقیق نشان می دهد که چگونه زیرساخت سبز می تواند به هویت مکانی در برندسازی شهرها و یک تصویر قدرتمند از شهرها تبدیل شود.
این مقاله نشان می دهد که سایت های خالی و محوطه های بِلا استفاده، بخشی از ثروت شهر هستند و اکوسیستم سالمی را به همراه هویت مکانیِ خوب طراحی شده به عنوان برند شهر تولید می کنند و آن را در بازارهای شناخته شده که قابل دسترس هستند، مطرح می کنند. به این معنی است که برنامهریزی مسیر سبز به طور موقت به عنوان برند شهر در بازار جهانی مورد استفاده قرار می گیرد ...
معمار عکاس (گروه تحقیق و مصاحبه معمار ملی)
هادی نوید، شاید از معدود عکاسانی میباشد که در زمینههای مختلف، عکاسی کرده و صاحب سبک است. در تقسیم بندیهای متداول بینالمللی، معمولاً عکاسان در موضوع ویژهای، دارای شهرت هستند: یونس علیشیری، 1393-1316) عکاس فقید در حوزه ورزش)، فریدرضا صدیقی (1340، عکاس جزءگرا در حوزه طبیعت)، الیوت فرنس پورتر (1901 متولد آمریکا- عکاس در حوزه طبیعت و پرندگان و موضوعات فرهنگی). در زمستان سال 1334 در شهر مرزی سرخس به دنیا آمد. سال ۵۴ وارد مدرسه عالی ساختمان شد و تا خرداد ۵۶ تحصیلاتش را ادامه داد. در مهر همان سال در دانشکده معماری و شهرسازی دانشگاه ملی ایران، قبول و تا سال۱۳۶۲ به مشق معماری مشغول و از سال 64 الی 66 در شعبه اروپایی دانشگاه مریلند، روابط بینالملل خواند. علاقه شخصی هادی نوید به عکاسی از سال ۱۳۴۸ شروع شد، اولین نمایشگاه انفرادی را درسال ۱۳۵۶ به نام "چهره ایرانی "در مشهد برگزار کرد. با اینکه رشته معماری خوانده بود، اما هیچ فعالیت معماری نداشت، به قولی، لمس معماری را از دست داده بود ...
دوره شانزدهم جایزه معماری آقاخان (۱۴۰۳- ۱۴۰۴)
جایزه معماری آقاخان هر سه سال یکبار برگزار میشود و پروژههایی که در حوزههای معماری- برنامهریزی- حفظ میراث تاریخی و معماری منظر، استانداردهای جدیدی را مطرح میکنند، توسط هیئت امنا بررسی و سپس برای داوری نهایی به داوران ارشد مسابقه معرفی میشوند.
اساس فرآیند داوری در رسیدن به نتیجه مطلوب، بررسی پروژهها از طریق بازدید میدانی است. بازدید از پروژه، علاوه بر امکان درک عمیق از طرح، امکان گفتوگو با ارکان پروژه (کارفرما، طراح و بهرهبردار) را فراهم میکند. معیار قضاوت، مطالعه دقیق روند و برنامهریزی طراحی، مراحل و چگونگی اجرای پروژه به همراه بررسی جزئیات کامل بعنوان سند و مرجع مستدل خواهد بود. اسنادی که صرفاً متکی بر نقشه و عکس نیست. دوره شانزدهم جایزه معماری آقاخان در حال دریافت پروژه ها برای بررسی و انجام مراحل داوری می باشد...