لحظه‌ای خاص در زمان

وقتی از شرکت‌کنندگان درباره تعریفی که آنها در خصوص تاریخ شفاهی داشتند، پرسیده شد، پاسخ‌ها متنوع بودند: روایت‌های شخصی، خاطرات و تجدید خاطرات که به صورت اول شخص و در قالب نقشی در یک روایت گفته می‌شوند. بریت گفت: «همه اینها تاریخ‌های شفاهی هستند که زمینه خاصی دارند و آن یک لحظه خاص در زمان است که به لحاظ تاریخی، تاریخ شفاهی آن لحظه‌ را ایجاد می‌کند.»

بریت مدیر اجرایی هنرهای سنتی در شمال ایالت نیویورک می‌گوید: «در شهرهای کوچک دانستن این که درباره چه کسی حرف زده می‌شود مایه دردسر است، حتی وقتی نامی از کسی برده نمی‌شود. پس بهتر است خوب فکر کنیم که این کار با دقت انجام ‌شود.»

رحیم نیکبخت کارشناس تاریخ شفاهی

آنچه این سنت قدیمی (درج اخبار متفاوت به نقل از راویان متعدد در واقعه‌ای واحد ) را از تاریخ شفاهی کنونی متمایز می‌سازد، استفاده نظام‌مند تاریخ شفاهی از خاطرات افراد مختلف در تشریح و ضبط واقعه یا موضوعی خاص در مراحل مختلف گردآوری اطلاعات (مصاحبه، پیاده‌سازی و تدوین و نگارش) می‌باشد.

در شیوه سنتی تاریخ‌نگاری ما، حوادث و وقایعی که از قول شفاهی به کتابت درآمده‌اند، همگی در واقع صرفا گفته هایی است که مورخ آنها را ثبت کرده است، زیرا وی در پی آن نبوده است که شاهدان یک حادثه را بیابد و موضوع را از زبان آنها روایت کند. در حالی که ضبط صوت یا ابزار ثبت تصویر خاطرات در قالب نوار کاست یا فیلم ویدیویی، و نیز کیفیت و کمیت ضبط این ادوات، همچنین قابلیتهای آرشیو و نحوه ارجاع به آنها، تاریخ شفاهی را از وجوه امتیاز خاصی در گردآوری اطلاعات برخوردار ساخته است.

حمید قزوینی - کارشناس تاریخ شفاهی

مصاحبه تاریخ شفاهی هم مانند هر فعالیت دیگری، پایانی دارد. بالطبع چگونگی پایان دادن به مصاحبه نیز مانند شروع آن از اهمیت زیادی برخوردار است. شاید این تشبیه اغراق‌آمیز نباشد اگر بگوییم همان‌گونه که یک هنرمند اهل موسیقی تلاش می‌کند اثر خود را با ریتمی آرام آغاز کرده و به تدریج آن را به اوج رساند و در پایان نیز با ریتمی آرام فرود آمده و کار خود را پایان دهد، در مصاحبه تاریخ شفاهی هم باید آغاز و انجام آن از روندی آرام و طبیعی برخوردار باشد تا مصاحبه از چارچوب طبیعی خود خارج نشده و راوی نیز در بیان خاطرات دچار مشکل نشود. 

سعیده یراقی اصفهانی - دکتر امیرمسعود شهرام نیا

تاریخ شفاهی ـ که مجموعه منظمی از اظهارات افراد زنده درباره تجربیات خودشان است ـ به این داستانها گوش می‌دهد. مورخان، بر این باورند که خاطرات روزانه مردم (نه فقط ثروتمندان و افراد شهیر)، اهمیت تاریخی دارد. اگر ما این خاطرات و داستانها را حفظ و گردآوری نکنیم، از بیخ و بن از دست خواهند رفت.
خاطرات شما و افراد پیرامونتان، برای خانواده و جامعه‌تان گنجه ایی ارزشمند و یگانه است. شما و اعضای خانواده، می‌توانید با استفاده از فنون تاریخ شفاهی، تاریخ نانوشته خانواده را حفظ کنید. همچنین، شما و اجتماعتان می‌توانید ریز و درشت تاریخ نانوشته را کشف و حفظ کنید. تاریخ شفاهی آنقدر انعطاف‌پذیر است که افراد، در هر سنی می‌توانند فنون آن را فراگیرند.
بسیاری درباره «درست انجام دادن» روش تحقیقی تاریخ شفاهی نگران هستند؛ اما زمانی که می‌فهمند صدای ضبط شده بر روی نوار کاست، از «هیچ‌چیز» بهتر است،‌ برای یک مصاحبه ساده تلاش می‌کنند. حتی مصاحبه یک ساعته با یک نفر، ممکن است ده سال بعد سودمند باشد و عده‌ای برای این تلاش، سپاسگزار شما شوند.

حمید قزوینی- کارشناس تاریخ شفاهی

یکی از اموری که مصاحبه‌کننده باید به شدت از آن پرهیز کند، مباحثه طولانی و جدل‌آمیز با راوی است. چه ‌بسا راوی بر درستی اطلاعات و برداشت‌های خود تأکید کرده و بر صحت آنها اصرار نماید و مصاحبه‌کننده بر اساس اطلاعاتی که از منابع مختلف به دست آورده نظر او را نادرست بداند. در چنین شرایطی ممکن است دو طرف بر موضع خود پافشاری کرده و روند مصاحبه را دچار اشکال کنند.

پروفسور آلساندرو پورتلی

وقتی از پروفسور آلساندرو پورتلی متخصص تاریخ شفاهی از دانشگاه لاساپینزای رم  پرسیده می‌شود  منابع دیگری که برای تصحیح اشتباهات اطلاعات تاریخ شفاهی باید از آنها استفاده کنیم کدامند، او می‌گوید باید با تعداد بیشتری از افراد مصاحبه بگیریم و منابع دیگر ازجمله اسناد مکتوب را بررسی کنیم. اما او هشدار می‌دهد: «نباید هر چیزی را به‌عنوان اطلاعات درست در این زمینه پذیرفت.» وقتی از او خواستند درباره تاریخ شفاهی در بزنگاه تعارض جوامع انسانی بگوید، او گفت تاریخ شفاهی می‌تواند بشر را وادارد چیزهایی نظیر دوستی‌های قدیمی، یک‌دستی گذشته، دوران صلح و بهایی که انسان برای نزاع‌ها و جنگ‌ها در گذشته پرداخته است را به یاد آورد، که درست همان چیزهایی هستند که سیاستمداران می‌خواهند مردم فراموش کنند.

دکتر باربارا تراسدِل

نام خود و مصاحبه‌شونده، تاریخ و محل برگزاری مصاحبه را در ابتدای ضبط مصاحبه بگویید زیرا در صورت انجام مصاحبه‌های متعدد به شما کمک می‌کند تا نوارها و روند مصاحبه را مرتب کنید. سپس با پرسیدن اطلاعات ساده زندگی‌نامه‌ای یا شناسنامه‌ای راوی مانند نام کامل، تاریخ و محل تولد او شروع کنید. بدین ترتیب، مصاحبه‌شونده با ضبط صدا و تصویرش به راحتی همراه و همگام می‌شود و در همان آغاز کار نیز اطلاعات اساسی سوژه شما را به دست می‌آورد.
هنگامی که ضبط صوت روشن است توجه‌تان را به مصاحبه‌شونده بدهید و گاهی نیز نگاهی به دستگاه بیندازید تا مطمئن شوید که بدون هیچ مشکلی در حال ضبط است. مصاحبه‌شونده نیز بدین ترتیب توجه خود را به جای ضبط صوت به شما معطوف خواهد کرد. دستگاه را در حین مصاحبه خاموش نکنید مگر آنکه مصاحبه‌شونده از شما چنین بخواهد یا وی را برای کاری مثل پاسخ دادن به تلفن صدا کنند.

بهار تاریخ شفاهی در ایران

دکتر ولی‌الله مسیبی، دانش‌آموخته دکترای تاریخ محلی دانشگاه اصفهان، دومین سخنران در اولین دوره آموزش حرفه‌ای «تاریخ شفاهی با رویکرد فرهنگ عامه» در 26مهر 1397  تاریخ شفاهی را به عنوان ابزار، تکنیک و روش در دست مورخان معرفی کرد و گفت: «متاسفانه هیچ کتاب تاریخ شفاهی با استانداردهای آن، در ایران انجام نشده است. هر کسی درباره موضوعی مصاحبه کرده و منتشر کرده است. البته کارهای مختلفی در حوزه تاریخ شفاهی با بینش‌های مختلف انجام می‌شود، اما اگر هم در حیطه تاریخ شفاهی نباشند، آن‌ها را دور نمی‌اندازیم و آرشیو می‌کنیم. به تارگی، بهار تاریخ شفاهی در ایران آغاز شده و شفاهی‌کاران، راه طولانی در پیش دارند. مبنای تاریخ شفاهی، هدفمند و آگاهانه و فعال است، اما فرهنگ شفاهی از افسانه‌ها و اسطوره‌ها شروع می‌شود. زمان و مکانی در آن وجود ندارد اما تاریخ شفاهی اینگونه نیست. سنت شفاهی به درازی گذشته بشر است، ولی تاریخ شفاهی اینگونه نیست. تاریخ شفاهی، مصاحبه همراه با چالش و راستی آزمایی است.»

 تیزر کوتاه از مصاحبه شوندگان در گذر دوم پروژه:

گذر اول پروژه تاریخ شفاهی

"تاریخ شفاهی دانشکده معماری و شهرسازی دانشگاه ملی" در پاییز سال 95 در موسسه تاریخ ی و شهرسازی(اندیشه معاصر)، تعریف و گروهی سه نفره، مسئولیت انجام این کار را قبول کردند.  

با گذشت دو سال از شروع کار،  پروژه طی مراسمی در روز 26مهر 97 رونمایی و معرفی شد. در ادامه و با پیشرفت پروژه ، خلاصه ای از گفت و گوهای انجام شده در کانال آپارات گروه، بارگذاری شد. در اواخر سال 98، جهان با پدیده ای بنام  ویروس کرونا، مواج شد. پروژه  تنها یکسال، دوام پیدا کرد، اما، علیرغم توقف پروژه، رکورد جالبی ثبت شد، طی دو گذر اول و دوم، 4500 دقیقه گفت و گو و حدود 1500 سند تصویری، ثبت و آرشیو شده بود. به عبارتی تاریخ شفاهی دانشکده، استخوانبندی و محتوای خود را پیدا کرد.

 پروژه تاریخ شفاهی دانشکده معماری و شهرسازی دانشگاه ملی، اولین پروژه در حوزه تاریخ شفاهی دانشکده ها موسسات آموزش عالی ایران است. پروژه  با ایجاد یک منبع ارزشمند و آرشیوی غنی، مصاحبه ها و اسناد تاریخ شفاهی دانشکده را گردآوری کرده است.

فیلم های حاضر، خلاصه ای است از چند مصاحبه انجام شده  گذر اول (اسفند ماه نود و پنج الی اسفند ماه نود و شش)

بخش اول مصاحبه های گذر اول

https://www.aparat.com/v/p610wum

بخش دوم مصاحبه های گذر اول

https://www.aparat.com/v/rtaZk

بخش سوم مصاحبه های گذر اول

 https://www.aparat.com/v/l12a132

 بخش چهارم مصاحبه های گذر اول

 https://www.aparat.com/v/a39d045

دوره ها و چهره ها

یکی از اهداف گروه تحقیق و مصاحبه معمار ملی در کنار فعالیت های مرتبط با تاریخ شفاهی، انتشار مجله و معرفی فعالیت های حرفه ای کلیه دوره ها، تهیه بروشور معرفی دانشجویان دوره های اول الی بیستم دانشکده(حدفاصل سال 1339 الی 1358) است
در این رابطه کلیه اسامی دوره ها، تهیه و تصاویر بسیاری از دانشجویان هر دوره(قدیم و جدید)گردآوری و در حال تکمیل است.
دوره نهم(ورودی های 1347) معمار ملی یکی از کامل ترین دوره ها(مشخصات فردی و تصاویر) و آماده چاپ می باشد.
تیزر کوتاهی از این بروشور تدوین شده است.

محمدعلی نجفی

محمدعلی نجفی، متولد سال ۱۳۲۴ درشهر اصفهان است. دیپلم خود را در مدرسه دارالفنون تهران گرفت و در سال 1343 با ورود به دانشکده معماری دانشگاه ملی، کارشناسی ارشد خود را در سال 1349 دریافت نمود. فعالیت هنری خود را با کارگردانی نمایش سربداران در حسینیه ارشاد شروع کرد. علی شریعتی یکی از مشوقان وی برای وارد شدن به عرصه هنرهای نمایشی بوده‌است. در ۱۳۵۶ مؤسسه آیت فیلم را با همکاری «انجمن اسلامی مهندسین» تأسیس کرد. نخستین فعالیت هنری سینمایی‌اش کارگردانی فیلم جنگ اطهر در سال ۱۳۵۸ بود. در دوازدهم بهمن ماه سال 96 در آیین نکوداشت افتتاحیه جشنواره فجر از وی بدلیل فعالیت های هنریش تقدیر شد. محمد علی نجفی در نخستین نشست پانزدهمین هیئت مدیره خانه سینما در پانزدهم شهریور ماه سال ۱۳۹۹ طی انتخابات داخلی، بعنوان رئیس هیئت مدیره خانه سینما انتخاب شد.
محمد علی نجفی، طی گفت . گوی انجام شده با گروه تحقیق و مصاحبه معمار ملی در دی ماه سال 1398 از خاطرات دوران دانشکده، دوران انقلاب و ارتباط آن با فعالیت های هنریش می گوید.
خلاصه مصاحبه های انجام شده با وی در لینک های زیر در کانال آپارات گروه در دسترس است:

https://www.aparat.com/v/4LmfW

https://www.aparat.com/v/d5692

https://www.aparat.com/v/CdgGO

مهدی ریاضی

مهدی ریاضی کرمانی در ۲۴ اردیبهشت ماه سال 1323 در تهران متولد شد. وی پس از اخذ دیپلم ریاضی از دبیرستان فیروز بهرام، در سال 1340وارد رشته ریاضی و آمار دانشگاه تهران شد، همزمان در سال ۱۳۴۱ به دانشگاه ملی رفت و پس از اخذ مدرک فوق لیسانس معماری و شهرسازی از آن دانشگاه، همچنین گذراندن دوران سربازی در سمت ستوان دومی ( در سمت استادی ریاضی و مهندسی) در سال ۱۳۵۰، برای ادامه تحصیل به آمریکا رفت. او پس از دو ترم مطالعه (کمپاس) در سال ۱۳۵۱ موفق شد در رشته عمران گرایش برنامه ریزی حمل و نقل از دانشگاه تنسی آمریکا و در سال ۱۳۶۶ در همان رشته و دانشگاه مدرک کارشناسی ارشد و دکترای خود را اخذ نماید. وی پس از بازگشت به ایران، طی سال های ۱۳۵۶الی 1360 بعنوان رئیس هیئت مدیره و مدیرعامل سازمان ترافیک تهران مشغول به فعالیت شد.
در سال ۱۳۵۸ بعنوان معاون شهردار انتخاب و در سال ۱۳۶۱ مهندسین مشاور بنیاد ترافیک ایران را تاسیس نمود که تا کنون به عنوان رییس هیئت مدیره و مدیرعامل مشغول به فعالیت است. در همین رابطه، گروه تحقیق و مصاحبه معمار ملی در خرداد ماه سال نود و هفت با ایشان گفت و گویی انجام داده است. برای مشاهده خلاصه فیلم به لینک زیر در کانال آپارات گروه مراجعه نمایید:
https://www.aparat.com/v/sc6mY
با شیوع کرونا در اواخر سال نود و نه، چند ماه، فعالیت های اجتماعی و گروهی جهان مختل و مردم به خلوت خود خوانده شدند.
پس از دوران کرونا، تجربه های ارزشمندی در مورد چگونگی مقابله با پدیده های اینچنینی کسب شد. در خصوص دوران پسا مکتب کرونا طی گفت و گوی انجام شده ، نظرات و دیدگاه ایشان به تصویر کشیده شد.
https://www.aparat.com/v/kJ2KE

حسین کلانی

حسین کلانی متولد سوم بهمن سال 1323 در کاشان است. پس از طی دوران تحصیل، سال 1344 وارد دانشکده معماری دانشگاه ملی شد. همزمان با تحصیل، بعنوان بازیکن در تیم های فوتبال پیکان، شهباز، شاهین تهران و پرسپولیس بازی می کرد. پس از اتمان دوره کارشناسی ارشد معماری و پایان دوران فوتبال خود، به ایالات متحده آمریکا رفت و در رشته مهندسی معماری ادامه تحصیل داد و مدرک دکترای مهندسی معماری تلفیقی از دانشگاه یو-سی-ال-ای را دریافت نمود.
مصاحبه انجام شده در بهمن ماه سال 1398 دیدنی و شنیدنی است.

https://www.aparat.com/v/t99l00l

محمد بهشتی

سید محمد بهشتی در یکی از محلات قدیمی تهران در سال 1330 بدنیا آمد. دوران کودکی و نوجوانی خود را در خانواده‌ای پرجمعیت گذراند. پس از اتمام دوران تحصیلات ابتدایی و دبیرستانی، سال 1350 در  رشته معماری دانشگاه ملی قبول و  پس از انقلاب 57  در سال 1360  فارغ‌التحصیل شد. در نخستین روزهای انقلاب، به واسطه تجربیات خود در حوزه هنرهای تصویری، وارد سازمان صداوسیما شد. سال ها بعد، بنیاد سینمایی فارابی  را پایه گذاری و در ادامه،  با راه اندازی بنیان جشنواره سینمایی فجر ، زمینه ساز معرفی سینمای ایران بعد از انقلاب به جهان گردید.  از سال ۱۳۷۶ با ورود به سازمان میراث فرهنگی، خدمت در عرصه فرهنگ  را بعنوان رئیس سازمان، تداوم بخشید.  تأسیس پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری و آغاز روند ثبت جهانی آثار و ایجاد تغییر نگرش نسبت به مقوله میراث فرهنگی مهم‌ترین دستاورد  دوران هفت ساله حضورش بود. سید محمد بهشتی عضو پیوسته فرهنگستان هنر است و از سال ۱۳۸۵ در قالب مدیریت دانشنامه تاریخ معماری و شهرسازی ایران‌زمین، توانش را صرف تدوین اثری جامع درباره سنت معماری و شهرسازی ایران کرده‌است. سید محمد بهشتی طی یک دهه اخیر در دانشگاه‌های مختلف به تدریس مشغول بوده و کلاس‌هایش در باب «تاریخ فرهنگی ایران» مشتاقان فراوانی داشته‌است.

معرفی کتابی نوشته سید محمد بهشتی
960410

توسعه در تاریکی


نزدیک به یک سده است که احساس می‌کنیم در ایران هیچ چیز «سر جایش» نیست. این حسی شبیه به سربردن در تاریکی است. وقتی محیط را نمی‌شناسیم، احساس می‌کنیم هرآنچه که در پیرامون‌مان هست به اشتباه در آنجا واقع شده تا سد راه ما شود. با همین تلقی همۀ منابع و ثروتِ در اختیار را صرف رفع غلط‌های سرزمین یا جبران کوتاهی گذشتگان در انتخاب این سرزمین برای سکونت کرده‌ایم و مترصد روزی هستیم که دشت کویر و دشت لوت را به کمک دریای خزر و خلیج فارس تبدیل به دریاچه کنیم، کوه‌های البرز یا زاگرس را که مهم‌ترین عامل خشکی میانۀ فلات است از سر راه برداریم و یا آب کارون را برای پرورش مرغابی به یزد منتقل کنیم، ابرها را بارور کنیم و آب حاصل از بارش را به جای جذب شدن در زمین، پشت سدهایی که ساخته‌ایم در زیر آفتاب انبار کنیم...

فتانه نراقی(میرفندرسکی) 1400-1308

مرحوم فتانه نراقی(میرفندرسکی) از اساتید بنام دانشکده معماری و شهرسازی دانشگاه ملی در دهه چهل و پنجاه، سال ها به تدریس و آموزش معماری صنعتی و معماری داخلی، دانشجویان بسیاری را تربیت و به جامعه معرفی کردند.فتانه نراقی، همسر مرحوم داریوش میرفندرسکی بود. این زوج هنرمند و فرهیخته، سال ها در کنار یکدیگر، نقش بسزایی در آموزش کشور را بعهده داشتند.
خاطرات نقل شده از دانشجویان مرحوم فتانه نراقی، شنیدنی و جذاب است.

سیروس باور که خود از اساتید تاثیرگذار دانشکده در دهه های چهل و پنجاه دانشکده بود، خاطرات شیرینی از مرحوم فتانه نراقی نقل می کند.

https://www.aparat.com/v/z7474y5

اشکان غلامپور یکی از دستیاران مرحوم فتانه نراقی و مدیر داخلی مهندسین مشاور ابردشت، طی مصاحبه با گروه تحقیق و مصاحبه معمارملی، از ویژگی های حرفه ای و شخصیتی مرحوم فتانه نراقی می گوید.

https://www.aparat.com/v/6Q0V4

سهراب مشهودی، معمار ملی دوره نهم(ورودی سال 1348) از ایشان چنین می گوید:

من هم این افتخار را دارم ، که بیشتر طرح ها را در آتلیه خانم میر فندرسکی ( نراقی) که فقط ما در دانشکده ، ایشان را با عنوان " خانم "خطاب می کردیم ، گذراندم و پایان نامه ام را ( به اتفاق بهمن سید عباسی و زنده یاد بهروز مقصودلو) هم با راهنمایی ایشان و مشاورت زنده یاد مهندس فرهاد دفتری طی نمودم. خیلی از ایشان خاطره دارم که در ادامه می نویسم :
۱- یکبار از ایشان ( در بحثی که در مورد برابری زنان و مردان بود، متاسفانه به طعنه ) پرسیدم ، شما که این همه به برابری زن و مرد معتقد هستید ، چرا از فامیل همسرتان ، استفاده می کنید؟ و فکر کردم کاملا گیرشان انداخته ام.
پاسخ دادند :"باین علت که با نام فامیل فرزندانم یکی باشد."
۲- در مراسم یاد بود ، آقای دکتر میرفندرسکی ، دکتر احسان نراقی ( که تازه در همان جلسه فهمیدم پسر عموی خانم هستند ) صحبت می کرد.گفت :" من نمی خواهم از مشخصات علمی و فرهنگی آقای دکتر میرفندرسکی صحبت کنم . بلکه میخواهم یک مشخصه دیگر ایشان و دختر عمویم را بگویم ."
بزرگترین مشخصه این دو این بود که همه عمر و بشدت "عاشق هم" بودند.
۳- من هم در برخی از سفر های که آقای طلایی فرمودند ( با خانم و آقای دکتر میرفندرسکی) شرکت داشتم ، از جمله در سفری به تخت سلیمان که اگر فرصتی شد ، از آن سفر و چند خاطره دیگر از ایشان ، خواهم نوشت.

خاطره دیگری از خانم دکتر میرفندرسکی ، در پروژه دیپلم من و دوستانم است .
پروژه ما مسکن در آینده نزدیک بود و بر اساس روند تحولات مسکن در گذشته باین نتیجه رسیده بود که مسکن در آینده با سپردن برخی از کارکردهایش ( مثل نگه داری از خردسالان و افراد مسن ، پخت غذا و غیره به فضای عمومی و برخی دیگر ( مثل اتاق پذیرایی و غیره به فضای نیمه عمومی آپارتمانها ، بسیار کوچکتر خواهد شد.
از جمله لازم نیست بین ۴۰ تا ۶۰ مترمکعب فضا به هر اتاق خواب اختصاص یابد و یک کشو ۲ تا ۴ مترمکعبی برای خوابیدن کافیست. که اتفاقا می تواند با تامین سکوت کامل و تنظیم حرارت و اکسیژن مناسب ، بسیار از اتاق خوابهای فعلی راحت تر هم باشد. حتی می تواند ، حسگری داشته باشد که وقتی مقدار خواب را کافی تشخیص داد ، فرد را بیدار کند.
در بحث مفصلی که با خانم در گرفت ایشان در نهایت پروژه را پذیرفت . ولی هنگام بیرون رفتن از آتلیه با صدای بلند گفت :" با این همه من در همچین خانه های زندگی نمی کنم " و در را بهم کوبید و رفت.
پروژه موقع ژوژمان هم با چالش مواجه شد . دکتر پروین و یک استاد تازه استخدام شده ( که بنده بعدا و تاکنون از ارادتمندان ایشان هستم) به پروژه نمره ندادنند که صفر تلقی می شد و سه نفر دیگر به آن بیست دادند. که در نتیجه معدل نمره پروژه ۱۲ می شد و طرح ، رد ، بود.
خانم دکتر ، کار را به شورای دانشکده کشاند و در نهایت شورا رای داد که ، که چون پروژه مقررات دانشکده از جمله ترسیم نقشه و ساخت ماکت را رعایت نکرده، نمی تواند نمره بگیرد و بعلت عمق مطالعات و نو آوری ، نمی تواند رد شود که در نتیجه رای می دهیم که معدل ۵ سال گذشته این دانشجویان نمره پروژه دیپلم تلقی گردد. برای همین ما سه دانشجو که یک پروژه دادیم ، سه نمره داریم.
خواستم بگویم که " خانم" حتی با پروژه ایکه باهاش مخالف بود ، برای عدم انسداد نو آوری بدین ترتیب رفتار و از آن دفاع می کرد.